टेकेन्द्र अधिकारी

त्यति सजिलै कहाँ मरिन्छ र !

जिन्दगीमा धेरैपटक सुन्दै आएको वाक्य हो यो तर आजसम्म यो भनाइको यथार्थ भने बुझ्न सकेकै रहेनछु। किनकि मरेका मान्छेसँग जति गरे पनि भेट नहुने। अनि बाँचेका मान्छेसित मरेको अनुभूति नहुने। यदाकदा कसैले झन्डै मरेको अनुभूति सुनाउँदा पनि खासै विश्वास लाग्थेन।

समय र परिस्थिति सधैं एकनासको हुँदैन। यही ११ असारको एउटा घटनापछि भने मैले आफूलाई एकदमै फरक रूपमा पाएको महसुस गर्दै छु। त्यो बिहान करिब साढे ५ बजे नित्यकर्मका लागि शौचालय जाने क्रममा अचानक मृत्युसँग साक्षात्कार भएको त्यो घटनाले मेरो दिमाग अहिले पनि रन्थनिएको छ। त्यति बेला जगबाट पानी उबाउने क्रममा अचानक शरीरमा ताल्चा लागेको अनुभूति पूरै पढ्नुहोस् ;

पूरै पढ्नुहोस् ;

पूरै पढ्नुहोस् ;

- डा. हिमलाल श्रेष्ठ

इन्द्र धनुषका बिबिध रङ्गहरु जस्तै थरिथरि गीतहरुले हामीलाई हरेक बिहान धर्तीको यथार्थ सम्झाउंछ | गीतहरुले हाम्रो दैनिक कामहरुको बोझ अनि खिचातानी र उठन बैठनलाई एक हिसाबले साम्य पार्दछ | गीतहरु हाम्रो दैनिकीसंग मात्र होइन हाम्रो काम काज, रितीरिवाज अनि रहन सहनसंग पनि गाँसिएको हुन्छ | गीतले हाम्रो समाज र संस्कृतिको पहिचान दिन्छ |

गीत भनेको समयको सम्बाहक पनि हो | ‘राल्फा’को समयको त्यो रापिलो गीतहरुको इन्द्रधनुषी रंगहरु टेक्दै रामेश, मन्जुल अनि पारिजात जस्ता अग्रगामी सोंच बोकेका प्रतिभाहरुले नेपाली गीत संगीत पूरै पढ्नुहोस् ;

राजेन्द्र पराजुली

५४ वर्ष हुनै लागेको जिन्दगीको यो यात्रामा डेढ–दुई सय खिल्ली चुरोटले मेरो मुखमण्डलभित्र हुँडलिने मौका पाए होलान्। तर, तिनका धुवाँले मुखबाट श्वास नली हुँदै फोक्सोसम्म पुग्ने अवसर कहिल्यै पाएनन्। धुवाँलाई भित्रसम्म पुर्‍याउने मेरा सारा प्रयास व्यर्थ खेर गएका छन्। मुखभित्र धुवाँ राख्यो अनि फुस्स उडाइदियो। मान्छे ठूलो हुन चुरोट खान जान्नुपर्छ भन्ने तत्वज्ञान मलाई आफ्नै साहिँलो दाजुले सिकाएका थिए। तर, कस्तो ठूलो ? उमेरमा कि अन्य प्रतिभा–क्षमता बुद्धिमा ? यस्ता प्रश्नले लामो समय मनमा डेरा जमाइ पूरै पढ्नुहोस् ;

मनोज प्रधान

म सानो छँदा

हजुरमाले भन्नु हुन्थ्यो

छिँडीमा नजाउ

छिँडीको भर्याङ मुनि

ख्याक छ

जस्ले

छिँडी चढ्डा खेरी पूरै पढ्नुहोस् ;

लक्ष्मी उप्रेती

एक कक्षामा पढ्न सुबु स्कुल जाने बेलामा झगडा गर्दैन । स्कुल छुट्टी भएर घर आएपछि उसले लगाएको स्कुलको लुगा आमाले फेराइदिनुहुन्छ । त्यसपछि सुबुको हातखुट्टा धोइदिएर आमाले खाजा दिनुहुन्छ । आमाले दिएको खाजा सुबु मीठो मानेर खान्छ । एकछिनपछि आमाले उसलाई छेउमा राखेर गृहकार्य गराउनुहुन्छ ।
तीक्ष्ण बुद्धिको सुबु ज्ञानी भएर आफ्नो गृहकार्य सक्छ र पढछ पनि । तर टेलिभिजन नजिकै बसेर कार्टुन च्यानल हेर्ने उसको नराम्रो बानी छ । ‘टेलिभिज नजिक बसेर नहेर न छोरा’ बुबा आमाले फकाउँदै सम्झाउनु हुन्छ । तर बा–आमाले भनेको सबै कुरो पूरै पढ्नुहोस् ;

– गोपीकृष्ण ढुंगाना

लेख्नु’थ्यो लेख्यौ, सबको मन हरेर लेख्यौ,
दाम आउँछ जान्छ, नामका लागि मरेर लेख्यौ ।

धन्य छ तिम्रो मन, मुटु अनि धमनी,
साहूलाई कूत, बुझाउन पाथी भरेर लेख्यौ ।

थाहा छैन कति, सुखी कति दुःखी छौ तिमी,
स्वतन्त्र भएर लेख्यौ, या दबाबमा पूरै पढ्नुहोस् ;

- भानु दुलाल
म समयबाट डढेको ठूटो मान्छे
म चट्टानबाट चोइटिएको दर्शनढुंगा
म सयपत्रीको झ्याँगबाट अलग्गिएको क्यातुक्के फूल
म चामलभित्रको अमिल्दो धानको बिया
म बाटाभरि पोखिएको तोरी, कोदो, गहु, मकैको दाना ।

म भाचिएको पूलको मक्किएको फलेक
म भुत्ते कोदालीको फुटेको बिड
म घुर्मैलो, मैलो, फाटेको आकाश
म दुखाइएको आत्माको बिरक्तिएको दिन
म गाउ समाजमा हेपिएको, थिचिएको
आखामा फूलो परेको बोक्सो, बोक्सी भनि  आरोप लागेको
तिनको शब्दमा एक अलक्षिन अनुहार पूरै पढ्नुहोस् ;

– चक्रब्यूह क्षेत्री सुवेदी

छोरी †
देश कहिलेकाँही शिशाको घरजस्तो हुँदोरहेछ
जसले ढुंगा हाने पनि चर्किने
देशको शिरमाथि
एउटा लाटोकोसेरोजस्तो लाटो अँध्यारो
जहिले पनि घोप्टिरहने ।

निहारिका †
देश बनाउन
पहिले मन बनाउनुपर्छ
राष्ट् बाँच्न
पहिले विश्वास बाँच्नुपर्छ
युद्धको धुँवामा कहाँ देश हुन्छ ? पूरै पढ्नुहोस् ;